Ե՞ՐԲ Է ԱՎԱՐՏՎԵԼՈՒ «ԴԻԿՏԱՏՈՐ» ՖԻԼՄԻ ՄԵՋ ԱՊՐԵԼԸ
Այդ այլաբանությունը` «Դիկտատոր» ֆիլմի մեջ ապրելու, հնչեցրել է Հայկ Մամիջանյանը: Հիշեցնենք` դա հենց այն ֆիլմն է, որի համար Հիտլերն ատում էր Չարլի Չապլինին: Ատում էր այն պատճառով, որ այդ ֆիլմում նա ծիծաղելի էր, իսկ բռնապետներն ամենից շատ վախենում են ծիծաղելի լինելուց: Անգամ ոտիցգլուխ ծաղրածու բռնապետիկները: Ու թերեւս ծիծաղելի լինելու վախը կապիտուլյանտին դրդեց, որպեսզի ամենայն դաժանությամբ գործելու հրամանով իր կեցավայրի մատույցներում ցուցարարների վրա քսի տա ոստիկաններին:
Սակայն դրանից բռնապետիկը չդարձավ նվազ ծիծաղելի: Մեդիափորձագետ Տիգրան Քոչարյանի թեթեւ ձեռքով սոցցանցերում շրջանառվում է այս անեկդոտը. «Ոստիկանությունը որոշել է գնել «Ոստիկան-ընդիմադիր» լուսաձայնային նռնակները` «ոստիկան-ոստիկան» եւ «ոստիկան-Նիկոլի ամառանոց» նռնակների փոխարեն: Այս մասին հայտնում է ՀՀ ոստիկանության շլդիկության դեմ պայքարի վարչությունը»: Դե, իսկ շլդիկությունը ոչ թե կատակ է, այլ իրականություն` լուսաձայնային առաջին նռնակն ընկավ հենց կապիտուլյանտի կեցավայրը պահող ոստիկանական խիտ բազմության մեջ, բեկորային եւ այրվացքային վնասվածքներ պատճառելով 39 ոստիկանի: Իսկ ոստիկանությունը տարբեր դանիելիոաննիսյանների դամքաշությամբ առաջ քաշեց դեպքերի այնպիսի զառանցանքային վարկած, որ դրա առնչությամբ ընդամենը մեկ հարց ունենք` ի՞նչ են սրանք ծխում... Երկրորդ հարցը` արդյո՞ք պարգեւավճարները մանաթով էին, չենք հնչեցնի, առանց այդ էլ ծանր հոգեվիճակում են, զի ակնհայտ դարձավ, որ Նիկոլի ոստիկանությունը նույնքան «նոլիկ» է, որքան ինքը` կապիտուլյանտը: Եվ, իրավապաշտպան Ռուբեն Մելիքյանի խոսքով, սրանք 104 քննիչ են իրար գլուխ հավաքել, որ «ապացուցեն» անապացուցելին եւ 13 ձերբակալվածների վրա «զանգվածային անկարգությունների» գործ կարեն:
Պաշտպանության նախկին փոխնախարար Արտակ Զաքարյանի վկայությամբ. «Եվս մեկ անգամ համոզվեցի, որ անվտանգ, խաղաղ ու արժանապատիվ Հայրենիքի համար պայքարող մարդկանց` ոչ մի ոստիկան, ոչ մի բիրտ ուժ, ոչ մի հատուկ միջոց չի վախեցնելու ու հետ չի պահելու: Երեկ (հունիսի 3-ին) համոզվեցի, որ 44-օրյա պատերազմի բովով անցած այդ մարդկանց մեջ պատասխանատվությունն է խոսում: Նույնիսկ մահակներով հանիրավի հարվածող ոստիկանների նկատմամբ տղաները ոխ չպահեցին, որովհետեւ հասկանում են, որ ոստիկանների ուղեղներն էլ են լվացել»:
Արտակ Զաքարյանը, սակայն, պոզիտիվ եւ հուսադրող միտումներին զուգահեռ արձանագրում է այն, ինչը մտահոգիչ է. «Համոզվեցի, որ Հայաստանի Հանրապետությունը իրական տերեր ունի եւ երբեք չի հայտնվելու թուրքի ազդեցության տակ: Ցավոք, երեկ տեսա նաեւ գինու փառատոնում, Հայրենիքի կործանումից առաջ գինի խմող, Սարյան փողոցում բազմած կամ անիմաստ զվռնող մեկ այլ հայության: Այդ մարդկանցից շատերի հայացքներում դատարկությունն էր բոցկլտում, որոշների աչքերի մեջ էլ դոլարի նշան էր «նկարած»... Հիշեցի Ալեքսանդր Պուշկինի` «Խրախճանք ժանտախտի ժամանակ» վիպակը: Չզարմացա, որովհետեւ հայության այդ տեսակը, նույն գործի վրա էր նաեւ 44-օրյա պատերազմի օրերին: Վստահ եմ, որ դրանք ՔՊ-են` իրենց ընտրողներով, այսինքն զրո պատասխանատվություն Հայրենիքի առջեւ, եւ անսահման կարեւորություն սեփական անձին ու գրպանին:
Այդ մարդկանց համար խորթ են օրինակ` հայրենիք, ազգ, պետություն, լեզու, մշակույթ հասկացությունները: Նրանք նույն կերպ կապրեն նաեւ Ստամբուլում, կամ Ուգանդայի սեւամորթների, նույնիսկ ավստրալական կենգուրուների հետ: Ի՞նչ տարբերություն, թե որտե՞ղ եւ ի՞նչ են «վայելում», եթե կյանքի նպատակը տաքուկ անկյունն ու մի փոր հացն է...»:
Դե նմանն զնմանին գտանե, եւ վախից ամեն օր եւ ամեն ժամ մեռնող կապիտուլյանտն, ի վերջո, բազում թիկնապահներով կիրակի գնաց Սարյանի փողոցում գինի կոնծելու, որպեսզի խլացնի սեփական վախի ձայնը: Ինչը, բնականաբար, կրկին դարձավ քաղաքացիների ծաղրի առարկա: Իսկ բազմամարդ երթերի մասնակիցները ոչ միայն չպակասեցին, այլ էլ ավելի շատացան: Ոստիկանական ճիվաղային գազանություններիի տեսանյութերը շարժել են նաեւ մինչ այդ ակցիաներին չմասնակցողների զայրույթը, եւ Նիկոլը մարդկանց վախեցնելու փոխարեն ստացավ հակառակ արդյունքը: Սակայն շարժման համակարգողները միայն ցույցերով եւ երթերով չէ, որ զբաղված են: Ինչպես նշում է Իշխան Սաղաթելյանը. «Հանդիպել ենք Արցախի Հանրապետության ընդդիմադիր քաղաքական ուժերի ղեկավարների հետ: Քննարկել ենք Արցախի ու Հայաստանի շուրջ ստեղծված մարտահրավերներն ու սպառնալիքները: Քննարկվել է նաեւ Հայաստանում առկա քաղաքական ճգնաժամի դրսեւորումները: Պայմանավորվել ենք առավել կազմակերպված շարունակել նման ձեւաչափով փոխադարձ համդիպումներն ու քննարկումներն, ինչպես նաեւ աշխատանքներ իրականացնել Արցախում, Հայաստանում եւ Սփյուռքում Շարժման ընդլայնման ուղղությամբ»:
Հարկ է նշել, որ կտրուկ ընկել է ՔՊ-ի քարոզչամեքենայի ուղեղալվացման արդյունավետությունը: Գեբելսյան ստերն այլեւս չեն աշխատում, չեն աշխատում եւ «մուտիլովկաները» շարժման ղեկավարների միջեւ իբր առկա «ահավոր տարաձայնությունների» մասին: Փողոց դուրս եկող քաղաքացիներին հետաքրքիր էլ չէ, թե ով ում է սիրում, ով ում ժպտաց կամ ծուռ նայեց: Շատերը նկատել են, որ երթերին եւ այլ ակցիաներին էապես ավելի շատ մասնակից կա, քան դրան անմիջապես նախորդող հանրահավաքներին: Քաղաքացիները շարժման ղեկավարներին ընկալում են ոչ որպես պաշտելի առաջնորդներ, ում երկրպագել է պետք, այլ խունտայի հեռացման գործընթացի մենեջերներ, եւ հիմնականը, ինչին սպասում են` գործողությունն է: Ցանցային սկզբունքն ապահովում է ակցիաների լավ սինքրոնացում, եւ պարզ է` երբ պայքարը հասավ կուլմինացիայի, այն, ինչ դասական քաղաքագիտությամբ կոչվում է «կրիտիկական զանգված», շատ արագ կհավաքվի: Իհարկե, կան նաեւ օբյեկտիվ խոչընդոտներ: Քաղաքագետ Անդրանիկ Թեւանյանի դիտարկմամբ. «Հիմա սրանք (արեւմտյան կառույցները-խմբ.) լռում են, քանզի իրենց «շան որդու» ոստիկանն է քացով խփում գետնին ընկած ցուցարարի դեմքին, իրենց «շան որդու» ոստիկանն է հետեւից խփում բերման ենթարկվող ցուցարարին, իրենց «շան որդու» ոստիկանն է կնոջը հարվածում: Կրկնեմ` ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների պաշտպանության, ազատականության ռահվիրաները տվյալ դեպքում առաջնորդվում են «շան որդի է, բայց մե՛ր շան որդին է» սկզբունքով»: Սակայն քաղաքագետը իրավամբ նշում է, որ պետք է ոչ թե նեղսրտել, այլ ընդունել ի գիտություն եւ շարժվել առաջ: Նեղանալ ամերիկացիներից կամ ռուսներից, որ իրենց շահն են առաջ տանում, պարզապես անմեղսունակություն է, իսկ այդպիսի արատից ձերբազատված են ինչպես հարթակում կանգնածները, այդպես էլ պատասխանատու քաղաքացիների մեծամասնությունը:
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱԼԱՋՅԱՆ